Diogenes-syndroom (DS) is een containerbegrip dat verschillende diagnoses kan bevatten. Het gaat om een combinatie van zelfverwaarlozing (self-neglect), verzameldrang (hoarding) en een vervuild huishouden (squalor), vaak in combinatie met een opvallend gebrek aan ziektebesef en -inzicht (self-neglect). DS is geen aparte ziekte, maar een gedragsstoornis.

Het syndroom is ingewikkeld en vraagt om verschillende soorten hulp tegelijk: medische, psychiatrische, neurologische, sociale en ook ethische aanpakken. Het syndroom wordt al tientallen jaren erkent, toch is niet precies bekend hoe het werkt. Waarschijnlijk spelen problemen in de voorste hersengebieden een rol. Die zorgen er normaal voor dat mensen goede keuzes maken. Als dit niet goed werkt, kan dat leiden tot vervuiling, verzamelen en geen inzicht in de eigen situatie. Maar hoe de klachten precies samenhangen met de hersenen, moet nog beter worden onderzocht.

Het is belangrijk om eerder in te grijpen, voordat mensen alle hulp weigeren. In een vroeg stadium is het waarschijnlijk nog mild aanwezig en kan er meer geleerd worden. Er is hoop dat er in de toekomst medicijnen én andere vormen van behandeling komen om dit ernstige sociale probleem te verlichten.